Vücut enerji ihtiyacını karbonhidratlardan sağlar. Ancak yeterli miktarda karbonhidrat alınmadığında, vücut enerji için depolanan yağ hücrelerinden enerji elde eder. Bu yağ hücrelerinin parçalanmasından dolayı idrarda keton görülür. Ancak bazı durumlarda, ateşli bir hastalık geçirildiğinde, stres halinde, ameliyat sonrası ve şeker hastalarında kan şekerinin yüksek olmasından dolayı idrarda keton pozitif çıkar. İdrarda keton seviyesinin çok yükselmesi oldukça tehlikeli bir durumu işaret eder. Bu yükselme daha ileriye giderek şeker komasına, yani diyabetik ketoasidoz denilen çok ciddi bir hastalığa dönüşebilir.
İdrarda Keton Görülmesi
Sağlıklı bir kişide idrarda keton görülmesi çok nadirdir ve test sonucu genellikle negatiftir. İdrarda keton seviyeleri şu şekilde sınıflandırılır:
- 20 mg/dL az ise hafif
- 30-40 mg/dL arası ise orta
- 80 mg/dL büyük ise çok yüksek
İdrarda Keton Pozitif Olduğunda Belirtileri Nelerdir?
- Sık idrara çıkma
- Susuzluk hissetme
- Nefes almada güçlük
- Bulantı ve kusma
- Zehirlenme etkisiyle baş dönmesi ve bayılma
- Nefeste aseton ve meyve kokusu duyulması
İdrarda Keton Pozitif Olmasının Nedenleri Nelerdir?
- Kontrol Altına Alınmayan Şeker Hastalığı: Şeker hastalığı ileri seviyelerde seyrediyorsa, kandaki şeker kullanılamaz. Bu durumda insülin takviyesi gerekir. Kandaki insülin yeterli gelmezse, hasta enerji için şeker yerine yağ yıkımına başlar. Bu durum idrarda keton görülmesine neden olur. Şeker hastalarında iltihaplı hastalıklar, gebelik, insülin zamanını kaçırma, uzun süreli egzersiz, şeker hastalığı olduğunu bilmemek, ameliyat sonrası vücudun fiziki gerginliğe maruz kalması bu durumu tetikleyebilir.
- Uzun Süre Gıdasız Kalmak: Vücut yeterince şeker ve karbonhidrat almadığında, vücut enerji sağlamak için yağ kullanır. Bu yağ yıkımı idrarda keton görülmesine neden olur. Ölüm orucu, anoreksiya nervoza, sürekli kusma hali, aşırı alkol tüketimi, yüksek proteinli ve düşük karbonhidratlı beslenme bu duruma yol açar.
- Ketojenik Diyet: Epilepsi hastalarının nöbet sayıları ve sıklığı azalsın diye protein ve karbonhidrat diyeti, ancak yağ bakımından zengin olan ketojenik diyet önerilir. Bu durumda idrarda keton görülmesi istenilen bir durumdur. Ancak bir uzman tarafından kişinin kontrol altında tutulması gerekir.
- Hatalı Ölçümler: C vitamini takviyesi almak, fenazopirazin, levodopa, valproik asit ve bazı ilaçların alınması, ileri seviyede su kaybı yaşanması durumunda idrar tahlilinde keton görülmesine neden olabilir.
- Diğer Nedenler: Uzun süreli ağır egzersiz, yanıklar, şiddetli hastalıklar, zehirlenme hali, yüksek ateş, bazı metabolik hastalıklar, gebelik, emzirme, tiroit bezinin aşırı çalışması, uzun süreli soğuk havaya maruz kalma idrarda keton görülmesine yol açabilir.
İdrarda Keton Pozitif Tedavisi Nasıl Yapılır?
İdrarda keton görüldüğünde, ilk önce neden olan etkenler tespit edilip tedavisine başlanmalıdır. Hafif yükselmelerde keton zararsızdır. Diyabetik keton yükselmesinde, damar yolu ile hastaya sıvı, mineral ve insülin desteği verilmesi gerekir. Şeker hastalarında enfeksiyon belirtisi söz konusu ise enfeksiyon tedavi edilmelidir. Metabolik hastalıklar ise düzenli kontrol altında ve uyumlu yaşam tarzı ile yönetilmelidir. Yeme bozukluğu olan hastalarda yeterince karbonhidrat alındığından emin olunmalıdır. Uzun süreli açlıktan kişi kendini korumalıdır. |
